Lezing over buurtschap Oldenzijl op 10 december

Lezing i.s.m. Het Groninger Landschap door Jan van den Broek.
Jan van den Broek is voormalig stadsarchivaris en auteur van een aantal prachtige werken over het verleden van Groningen. Jan van den Broek was enkele jaren geleden al bij onze vereniging te gast naar aanleiding van zijn boek Een kronkelend verhaal.

Het idee om de heer van den Broek nogmaals uit te nodigen ontstond op 30 augustus 2014 tijdens de opening van de historische boomgaard bij Oldenzijl. Bij die opening spraken Cees de Ranitz en ondergetekende over het historisch belang van Oldenzijl als Winsums Middeleeuwse waterverbinding. In dit verhaal werd ook de schans genoemd die volgens een kroniek in juni 1581 ‘stormenderhand’ zou zijn ingenomen door Spaansgezinde troepen.

Dit laatste bleek zeer tot de verbeelding van de aanwezigen te spreken. Peter Dijkstra, een van de initiatiefnemers achter de historische boomgaard te Oldenzijl, stelde voor om samen een lezing over dit spectaculaire, maar voor velen vrij onbekende verleden, te organiseren. De keuze voor Jan van den Broek was toen snel gemaakt. Zijn archiefkennis over het oorlogsgeweld rond het begin van de tachtigjarige oorlog in Groningen is ronduit fenomenaal.

Aangezien er weinig feiten bekend zijn over de oorlogshandelingen rond de schans van Oldenzijl, zal de lezing vermoedelijk vooral ook in brede zin gaan over de waterhuiskundige en strategische betekenis van Oldenzijl. Ook valt te verwachten dat een en ander over de beginjaren van de tachtigjarige oorlog in Groningen, zal worden toegelicht.

Kortom het belooft een zeer interessante avond te worden waarbij uw aanwezigheid zeer op prijs zal worden gesteld.

Zalencentrum De Hoogte, Kerkpad te Obergum; aanvang 20.00 uur.
Toegang gratis.
Consumpties voor eigen rekening.

Ledenvergadering dinsdag 27 oktober 2015

De komende ledenvergadering van de Historische Vereniging Winsum-Obergum, zal gehouden zal worden op 27 oktober 2015 in Zalencentrum De Hoogte, Kerkpad te Obergum; aanvang 20.00 uur.

Het programma voor de avond ziet er als volgt uit:

  1. Opening.
  2. Het voorstellen van de nieuwe Bestuursleden.
  3. Mededelingen.
  4. Lezing van dhr. Gerrit Poort over de Brandweer.

Gerrit kennende wordt dit een informatief en vermakelijk verhaal.

  1. Beantwoording van vragen n.a.v. de lezing.
  2. Rondvraag.
  3. Sluiting.

Het belooft weer een interessante avond te worden, waarbij uw aanwezigheid zeer
op prijs wordt gesteld.
Gerrit Poort
Een korte samenvatting van de punten die Gerrit Poort aan de kaak zal stellen: 

  • De ontwikkeling van de brandbestrijding vanaf blussen met emmertjes, die bijna leeg waren (soms) als ze bij het vuur aankwamen, tot de moderne tankautospuit.
  • De alarmering in de telefoonloze tijd tot de automatische alarmering van nu.
  • En de periode toen de burgemeester de mensen op straat aanwees om mee te helpen, tot nu, waar alle mensen op afstand worden gehouden.
  • De ontwikkeling van de brandweer opleiding door de tijden heen.
  • Natuurlijk komen ernstige en minder ernstige gebeurtenissen aan de orde. Ook ontbreken lachwekkende situaties niet. Uiteraard met bijbehorende beelden en wat losse dingetjes.
  • P.S: Ik voel mij beter als ik aangesproken wordt met “Gerrit” dan met “Meneer”.

Open Monumentendag in Winsum 12 september

De jaarlijkse landelijke Open Monumentendag heeft dit jaar als thema ‘Kunst & Ambacht’ in en rond monumenten. Via een wandelroute, die langs enkele monumenten en ateliers voert, kunt u vandaag nader kennis maken met maar liefst een twintigtal, vooral ook plaatselijke ambachtelijke kunstbeoefenaars.

De route, Noord-Zuid door Winsum en Obergum, voert u langs de volgende locaties:

  1. De Nicolaaskerk Kerkpad Obergum
  2. Het pand Westerstraat 1
  3. De molen De Ster Molenstraat
  4. De molen De Vriendschap Kerkstraat
  5. Atelier Pieper Hoofdtraat-W 38
  6. Atelier Vos-art Hoofdstraat-W 45
  7. Atelier ’t Voorend Hoofdstraat-W 56

Klik hier voor de routekaart en beschrijving van Winsum

Klik hier voor de routekaart en beschrijving van Baflo en Ezinge

Op de folder van Winsum is nog een aantal aanvullingen/verbeteringen.

Op locatie 1 Nicolaaskerk Obergum zijn ook aanwezig:
Horloge- en klokkenmaker Ids v.d. Honing en
Lianne van Gemert met zang en muziek

Op locatie 3a Hoofdstraat W. 30 is de meubelmakerij van André Damen te bezichtigen.

Op locatie 5 Hoofdstraat W. 38 Gallerie Pieper is werk te bewonderen van
Barbara van den Burg, Brigitte van den Boogert, Klaas van der Laan, Klaas Nuiver, Rikka Horn, Willy Bijma en Henk Schollema.
Tevens is er een workshop zeepvilten.

Wij wensen u een gezellige, leerzame en creatieve wandelingen.

Kerkhof Bellingeweer wordt opgeknapt

Image

foto Tineke van der Schoor

De gemeente Winsum heeft onlangs geld beschikbaar gesteld om de Bellingeweerster begraafplaats een grote opknapbeurt te geven.

Landschapsbeheer Groningen gaat de klus dit voorjaar uitvoeren. De karakteristieke lindebomen worden gesnoeid en daarna zullen de grafmonumenten worden hersteld. Landschapsbeheer Groningen organiseert dit voorjaar eeninformatiebijeenkomst samen met de gemeente Winsum. Er worden nog vrijwilligers gezocht die willen helpen met het herstel.

rustplaats

Boek ‘Nijhuis Architect’ gepresenteerd

Het overzichtswerk van de architecten Gerrit Nijhuis, Karel Reker en Lammert Geerd Reker, geschreven door Peter Suidman  en Herman Waterbolk, is onlangs gepresenteerd aan wethouder Roeland van der Schaaf van de gemeente Groningen. Zie het bericht op Jouwstad Groningen.

Gerrit Nijhuis heeft ook een drietal huizen in Winsum ontworpen: een notariswoning aan Hoofdstraat Winsum 70, nu het gemeentehuis, een woning aan de Stationsweg 4, en de Conservenfabriek Hunsingo aan de Trekweg (in maatschap met A Kuiler en L Drewes). Op dit moment is de redactie bezig een artikel voor te bereiden over de (voormalige) woning aan de Stationsweg 4, zoals ontworpen voor burgemeester Brommersma. Later bewoonde dokter Mansholt het pand. Mocht u over dit pand meer informatie hebben of over oude foto’s beschikken, dan horen wij dat heel graag!

Op de website van Peter Suidman is meer informatie te vinden over Gerrit Nijhuis en het architectenbureau Nijhuis & Reker. Ook is daar het boek te bestellen.

 

In Memoriam Piet Noord

Op 30 oktober is Piet Noord overleden op 85-jarige leeftijd. Hij was jarenlang actief lid van de Historische Vereniging. Jacques Tersteeg schreef onderstaand In Memoriam.

DIGITAL CAMERA

Met het overlijden van Piet Noord is een markante dorpsgenoot en grote en actieve liefhebber van de geschiedenis van Winsum, Obergum en omgeving helaas weggevallen. Gedurende de meer dan zestig jaren die hij in Winsum doorbracht, – in 1953 kwam hij op 24-jarige leeftijd vanuit Marum naar Winsum, waar hij vanaf dat jaar tot aan zijn pensioen in 1954 werkte als ‘ambtenaar ter secretarie’-, heeft Piet zich op velerlei wijze actief ingezet voor zaken die de geschiedenis en cultuur van Winsum en omgeving betreffen.

Vanaf de eerste dag in 1953, toen hij in Winsum neerstreek, moet hij al meteen begonnen zijn met zijn grote liefhebberij, namelijk van het aanleggen van plakboeken, vol historische foto’s, ansichtkaarten, krantenknipsels en andere ‘gedenkwaardigheden’. Spoedig ook wist hij zich als gemeenteambtenaar te ontwikkelen tot dé vraagbaak voor de eigentijdse gebeurtenissen in Winsum, maar vooral ook als de belezen kenner van de geschiedenis van dorp en gemeente. Niet voor niets was hij daarom vele jaren de lokale correspondent voor het Nieuwsblad van het Noorden (vanaf 1961), de Noordernieuwsbode, de Ommelander Courant, Radio Noord en De Wiekslag. In dit laatste, toen nog lokale ‘gele’ krantje verzorgde hij vele jaren en vrijwel wekelijks een historische ‘plaatje met praatje’-rubriek.

Gedurende een vijfentwintigtal jaren groeide zijn plakboekenverzameling zodanig aan, dat hij in 1978 het boekje Kent u ze nog…de Winsumers kon publiceren. In 1986 volgde het boekje Winsum-Obergum in oude ansichten (deel 2). Beide boekjes, uitgegeven te Zaltbommel bij uitgeverij Europese Bibliotheek, vonden gretig aftrek.

Ondertussen was Piet Noord als gemeenteambtenaar, correspondent en kenner van de plaatselijke historie en cultuur op velerlei andere wijzen zeer actief betrokken bij gemeentelijke en andere initiatieven (o.a. VVV). Om maar een tweetal grepen te doen: – Piet heeft zich tijdens de ontwikkeling van de nieuwe wijk Ripperda ingespannen de nieuwe straten van namen te voorzien die stammen uit de rijke geschiedenis van Winsum. Dankzij deze inspanningen zijn tot op de dag van vandaag prachtige oude namen als Tiggeldobbe, Dobvenne, Hoofmeester enz. weer actueel geworden en tot leven gekomen. – Toen in 1989 tijdens werkzaamheden in de Kloosterstraat, nu net precies voor de deur van zijn huis, een oude middeleeuwse muurfundering te voorschijn kwam, die afkomstig bleek te zijn van de oude tuinmuur van het Winsumer dominicanenklooster, nam hij in samenwerking met de gemeente het initiatief op deze plaats een klein monument ter herinnering op te richten, in de vorm van een muurtje van nieuwbakken kloostermoppen en een paal met koperen gedenkplaat.

In 1994-1995 was Piet ook nauw betrokken bij de initiatieven om in Winsum een historische vereniging in het leven te roepen. Vroegere initiatieven, o.a. met oud-raadslid Jan Venhuizen, konden eindelijk, op 15 december 1995, mede dankzij medewerking van oud-wethouder Van Biessum en oud-burgemeester Dees, verwezenlijkt worden. De inmiddels bijna 19 jaar oude vereniging heeft erg veel aan Piet Noord te danken. Gedurende 4 jaar was hij, tot 1999 toen hij 70 werd en reglementair aftrad, actief lid van het bestuur. Daarnaast was hij van 1996 tot, officieel 2005, als de grote kenner van de dorpsgeschiedenis, zeer actief lid van de redactie van het tijdschrift van de historische vereniging, het Infobulletin Winshem.

In de achttien jaren dat het Infobulletin Winshem nu bestaat publiceerde hij maar liefst negenentwintig kortere of langere bijdragen, alle ongetwijfeld ontleend aan zijn formidabele plakboekenverzameling! Kenmerkend voor zijn bijdragen zijn het heldere taalgebruik, zijn typisch journalistieke stijl en de nooit ontbrekende, vaak tot dan toe onbekende afbeelding(en). De vaste tijdschriftrubriek ‘Doudestieds’ is vele jaren zo veelvuldig en karakteristiek door hem gevuld, dat een naamsverandering van deze rubriek van ‘Doudestieds’ naar ‘DoudesPiets’ op z’n plaats zou zijn geweest.

Overigens was Piet naast alle redactie- en auteurswerk vele jaren niet te beroerd op zijn fiets door weer en wind het Infobulletin bij de leden van de vereniging te bezorgen, en bij het minste of geringste telefoontje met Piet over een of ander historisch onderwerp bezorgde hij ons per ommegaande, en vaak weer op de fiets, zijn eigen foto’s, aantekeningen en commentaar.

De historische vereniging Winsum-Obergum zal Piet zeer node missen. Toch zal hij nog vele jaren op zijn karakteristieke wijze in ons midden blijven voortleven, want enige tijd geleden gaf Piet toestemming zijn prachtige plakboekenverzameling te digitaliseren in het kader van de Beeldbank Groningen.

Bestuur en leden wensen zijn vrouw, kinderen, kleinkinderen en andere familie voor de nabije toekomst veel sterkte toe om het gemis van deze bijzondere man te verwerken.

Metamorfose voor kerk Obergum?

Kerk ObergumDe Stichting Oude Groninger kerken publiceert regelmatig een blog over de instandhouding van kerken en kerkhoven. In bijgaande link staat de kerk in Obergum centraal, in verband met de voorstellen voor herinrichting die zijn gedaan door architect Liesbeth van der Pol. De SOGK (en ook de redactie van Winshem) is benieuwd naar uw reacties!

http://groningerkerken.wordpress.com/2014/10/15/metamorfose-voor-obergum/

Open Monumentendag in Winsum

Tijdens Open Monumentendag kunt u in Winsum diverse monumenten bezoeken.

Zaterdag 13 september 2014

Open dag pand Westerstraat 1 te Obergum / 10u.00 – 16u.00
Vele jaren was het vervallen huis aan de Westerstraat 1 een ‘rotte’ plek in het nog steeds beschermde dorpsgezicht van Obergum. Onlangs is een nieuwe en ondernemende eigenaar begonnen met een ingrijpende herbouw/restauratie. Tijdens de werkzaamheden kwamen heel opmerkelijke zaken aan het licht: middeleeuwse muren (kloostermoppen) in de eerste verdiepingen aan de zuidzijde, oude schouwen en bedsteden, putten, 17de- en 18de-eeuwse delftsblauwe wandtegels en ander oud huisgerei.
Loop tussen 10 u. en 16 u. eens binnen om in de tijd ‘op reis’ te gaan in een van de oudste huizen van het dorp.

Lezing over herbergen in Winsum in De Gouden Karper / 14u.
Door de eeuwen heen hebben reizigers uit alle streken ook in Winsum en Obergum onderdak kunnen vinden in diverse herbergen. De oudste en belangrijkste waren De Karper (nu: De Gouden Karper) en ‘Tho Gennepe’ (later Logement Alderts, nu J&A). Waren er nog meer? Hoe moet het geweest zijn om in Winsum of Obergum te eten en overnachten? Wie kwamen er hier zoal logeren? En hoe maakten de dorpsbewoners zelf gebruik van de logementen?
Om 14u. verzorgt historicus Jacques Tersteeg in de Gouden Karper, waar onlangs oude bouwfragmenten weer aan het licht kwamen, een korte lezing over dit onderwerp. Een bescheiden, doch voedzame versnapering staat voor u klaar.

Lezing over Nathan Albert de Vries in de synagoge te Obergum (Schoolstraat 24) / 15u.
Om 15u. verzorgt historicus Romke Visser in de onlangs fraai gerestaureerde synagoge te Obergum een korte lezing over de in Winsum geboren Nathan Albert de Vries (1878-1924). Nathan, veelal ‘Nardus’ genoemd, groeide op in Winsum en huwde in 1906 met Agnes Bruins, een niet-joodse vrouw. Samen met haar speelde hij een belangrijke rol tijdens de joodse emancipatie en maakten zij carrière binnen de SDAP. Na de sluiting van de synagoge in 1934 werd het gebouw overgenomen door de arbeidersvereniging ‘Moderne Winsumer Bestuurdersbond’ en omgedoopt tot het ‘N.A. de Vriesgebouw’.

Zondag 14 september 2014

Film en expositie in de synagoge te Obergum (Schoolstraat 24) / 13u.00 – 17u.oo
Op deze dag wordt jaarlijks in 32 landen de Europese dag van Joods Cultureel Erfgoed georganiseerd. Noord-Nederland kende, en kent een rijk Joods verleden en heden. Dit jaar luidt het thema ‘Vrouwen in het Jodendom’. Naast gevarieerde programma’s in de synagoges van o.a. Leeuwarden, Groningen, Zuidlaren en Bourtange (vanaf 13u.00), worden in de Obergumer synagoge een film over het leven van Sophie Asscher (moeder van
van Michiel en Isaac de Vries) vertoond en een expositie gehouden van judaïca (privécollectie Chanoet Antiek te Mensingeweer). Voor nadere bijzonderheden zie:
www.groningsjoodseerfenis.nl en www.sjoelplein.nl.

13 april: Sjoellezing in Obergumer kerk

Herinnering en herleving, Joden in Nederland na 1945

Op 13 april om 15.00 uur zal historicus dr. Bart Wallet in de Obergumer kerk een lezing houden over de wijze waarop joodse gemeenschappen na de oorlog terugdachten aan het verleden. In hoeverre beïnvloeden de herinneringen aan de Shoah de herleving, en welke rol speelde de wens om de joodse identiteit te bewaren?

Bart Wallet werkt als historicus bij de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in Joodse geschiedenis.

Toegang 7,50. Kaarten kunt u reserveren bij info@sjoelplein.nl of 0595-442728.

Meer informatie is te vinden op www.sjoelplein.nl

 

 

Programma ledenvergadering 6 november 2013

Programma ledenvergadering van de Historische Vereniging Winsum-Obergum, welke gehouden zal worden op 6 november in Zalencentrum De Hoogte, Kerkpad te Obergum; aanvang 20.00 uur.

Het programma voor de avond ziet er als volgt uit:
1. Opening door de voorzitter dhr. J. Tersteeg.
2. Mededelingen.
3. Oproep tot het in leven roepen van werkgroepen.
4. Rondleiding Groninger Archieven voor de leden. Is hier animo voor?
5. Lezing van de heer J. Meijering over de historische vaarverbindingen tussen Groningen en Friesland
6. Beantwoording vragen en w.v.t.t.k.
7.  Sluiting.

Het belooft een interessante avond te worden, waarbij uw aanwezigheid zeer op prijs wordt gesteld.

De presentatie gaat over de geschiedenis van het van Starkenborghkanaal en haar voorgangers het Hoendiep en het Caspar de Roblesdiep.
In september 2011 was Noord Nederland gastheer van de internationale World Canals Conference met een programma dat onder meer aandacht schonk aan de bescherming en herontwikkeling van historische kanalen. Nog in de 20e eeuw was Nederland binnen Europa het land met de grootste dichtheid aan waterwegen. Daarvan is nu meer dan de helft buiten gebruik of gedempt. We zouden haast vergeten dat het graven van kanalen in Nederland een lange geschiedenis heeft en dat Groningen een kanalenprovincie bij uitstek is. In deze bijdrage komen enkele historische aspecten van het gebied tussen de stad Groningen en de Fries-Groningse grens aan bod.
De ontwikkeling van het Caspar de Roblesdiep tot het Van Starkenborghkanaal laat zien hoe deze vaarverbinding in de loop der eeuwen noordwaarts, in de richting van de zeekleigronden, is opgeschoven.
Ze heeft zich vooral in de breedte en de diepte ontwikkeld, van een onaanzienlijke sloot van soms maar vijf meter breed naar een 60 meter breed kanaal.
De beweegredenen voor de aanleg en de aanpassingen veranderden met de tijd.

De verschijningsvorm in het landschap verschilt aanzienlijk. Het Caspar de Robelsdiep, in aanleg al van een bescheiden afmeting, is na 1654 in onbruik geraakt en, voor zover nog aanwezig, gedegradeerd tot een perceelsloot. Het jongere Hoendiep was ruimer dan het Caspar de Roblesdiep en heeft wat meer zichtbare sporen achtergelaten. Waar het niet werd opgeslokt door het Van Starkenborghkanaal, is het oorspronkelijke beeld nog zichtbaar, zoals in het stuk van Briltil tot de stad Groningen met zijn plaatselijk bewaarde draaibruggen.

Het Van Starkenborghkanaal is in het landschap zeer nadrukkelijk aanwezig met zijn hoge (spoor)bruggen, bomenrijen en gronddepots langs de oevers. Op een aantal depots heeft spontane natuurontwikkeling geleid tot bescherming als natuurgebied. Het tracé doorsnijdt oude landschappelijke structuren en elementen, zoals de glaciale rug van Noordhorn-Zuidhorn en de oude Spanjaardsdijk. Het is een vreemd element in het landschap geworden met een zo robuuste maatvoering dat die gevoelsmatig niet meer in het omringende landschap past. Het kanaal kreeg bovenregionale betekenis en het is vanuit dat oogpunt begrijpelijk en ook aannemelijk dat het Van Starkenborghkanaal, net als de autowegen voortgekomen uit het lokale verkeersnetwerk, zich steeds meer onafhankelijk van het landschap zal ontwikkelen.

Aan de hand van tekeningen, oude foto’s en kaarten zal de ontwikkeling van deze kanalen worden toegelicht.